Biesbosch, september 09

De Biesbosch is een bijzonder gebied. Er zijn maar weinig mensen die er anders over denken. Hoe dat komt? Misschien omdat we allemaal uit de kluiten getrokken zijn. Daar ligt iets van onze oorsprong. Ik kom er zelf niet vaak, maar heb er wel bijzondere gesprekken gevoerd: met de boswachter, met de rattenvanger en met de postbode.

Voor de goede orde: Nationaal Park De Biesbosch bestaat uit drie stukken: 

De Sliedrechtse Biesbosch is het meest noordelijk gelegen deel van de Biesbosch en wordt begrensd door de Beneden Merwede in het noorden, de Nieuwe Merwede in het zuiden, het Wantij in het westen en de Boven Merwede in het oosten.

Sinds de afsluiting van het Haringvliet (waardoor er een einde kwam aan de voorheen significante getijdenverschillen in de Biesbosch) is de Sliedrechtse Biesbosch het enige deel van de Biesbosch dat nog steeds een relatief groot getijdenverschil kent. Aan de oostkant van dit gebiedsdeel bevindt zich één van de laatste intacte systemen van rivierduinen in Nederland. Dit alles maakt de Sliedrechtse Biesbosch een uniek en belangrijk onderdeel van het Nationaal Park.

De Sliedrechtse Biesbosch is vernoemd naar het dorp Sliedrecht dat vroeger (voor de Sint-Elisabethsvloed) gelegen was binnen de latere Sliedrechtse Biesbosch. Bij dezelfde vloed die het ontstaan van de Biesbosch tot gevolg had, is het dorp Sliedrecht verdronken en van de landkaart verdwenen. Overigens hebben de overlevenden van deze ramp het dorp weer herbouwd aan de overkant van de Beneden Merwede: het huidige dorp Sliedrecht.

Hollandse Biesbosch

De Hollandse Biesbosch is het meest westelijk gelegen deel van de Biesbosch en wordt gescheiden van de rest van het Nationaal Park door de Nieuwe Merwede in het oosten en de ingepolderde Dordtse Biesbosch in het noorden. De overige grenzen worden gevormd door de Dordtse Kil in het westen en het Hollands Diep in het zuiden. De Hollandse Biesbosch vormt het grootste restant van de (ooit veel grotere) Zuid-Hollandse Biesbosch. De huidige Hollandse Biesbosch kent de grootste rijkdom aan vogels van alle delen van het Nationaal Park.

Soms wordt de term Hollandse Biesbosch ook wel gebruikt om het gehele Zuid-Hollandse deel van de Biesbosch te omschrijven, dus inclusief de Dordtse Biesbosch en Sliedrechtse Biesbosch. Meestal wordt echter slechts het zuidwestelijke deel van de Zuid-Hollandse Biesbosch aangeduid als de Hollandse Biesbosch, en dan met name het deel tussen de Dordtse Kil en de polders van de Dordtse Biesbosch.

Brabantse Biesbosch (Zuidwaard)

De Brabantse Biesbosch is de naam voor het deel van de Biesbosch ten oosten van de Nieuwe Merwede. Net als bij de Zuid-Hollandse Biesbosch zijn ook grote delen van de Brabantse Biesbosch ingepolderd en in agrarisch gebruik. Slechts het zuidelijke deel, de zogenaamde Zuidwaard, is als waardevol wetland behouden gebleven.

De Zuidwaard van de Brabantse Biesbosch vormt vandaag de dag het grootste gebiedsdeel binnen het Nationaal Park en wordt gekenmerkt door uitgestrekte wilgenbossen, door brede kreken omgeven. Een behoorlijk deel van deze wilgenbossen zijn oorspronkelijk verwilderde grienden (wilgenakkers) die vooral sinds het verdwijnen van het getij de Zuidwaard veroverd hebben.

De Biesbosch spreekt tot de verbeelding. Ik heb er een gedicht over geschreven. Daarin probeer ik iets van de verhouding tussen de (oer)mens in ons en zijn omgeving op te lichten. 

Biesbosch, september 09

Als dit niet het einde

van de wereld is, dan

weet ik niet waar alles

ophoudt te bestaan.

Hoe kom ik hier vandaan?

Als hier niet versteend

door wind en regen

het werk werd verricht

om overeind te blijven staan.

Hoe vaak heb ik niets gedaan?

Als ooit een mens alleen

kon zijn dan in dit water,

dat wast en pakt en slaat

zodat je mee zult gaan.

Wachtend op de nieuwe maan.